Gastrit, mide iç yüzeyini kaplayan hücrelerin hasar görmesi ve iltihaplanmasıdır. Halk arasında mide iltihabı olarak da bilinir. Mide şikayetleri oldukça yaygın olup, gastrit nedir sorusu sıkça sorulan bir sorudur. Bu durum, hem akut (ani başlayan) hem de kronik (uzun süreli) olabilir ve kişiden kişiye değişen belirtilerle kendini gösterebilir. 

Fazla alkol tüketimi, sigara kullanımı, baharatlı yiyecekler ve bazı ağrı kesici ilaçlar/romatizma ilaçları gastrite neden olabilir. Helicobacter pylori isimli bakterinin mideye yerleşmesi de yaygın bir nedendir. Stres, düzensiz beslenme ve sık sık aç kalmak da gastrit gelişimine katkı sağlayabilir. Gastrit TürleriGastrit, mide anatomisine göre farklı ön eklerle tanımlanabilir. Örneğin, midenin giriş bölümündeki gastrit antral gastrit olarak adlandırılır. Bunun dışında erosiv gastrit (yüzeyde yara oluşturma) ve atrofik gastrit (mide zarında incelme) gibi türleri de vardır. Her türün belirtileri farklı yoğunlukta olabilir. 

Gastritin en sık görülen belirtileri şunlardır: 

•          Mide yanması

•          Karında rahatsızlık hissi

•          İştah kaybı

•          Bulantı

•          Kusma

•          Geğirme

•          Şişkinlik 

Bu belirtiler bazen başka sindirim sistemi hastalıklarıyla karıştırılabilir. Bu nedenle gastrit belirtileri hakkında bilgi sahibi olmak önemlidir. 

Gastrit nasıl geçer sorusunun yanıtı, altta yatan nedene göre değişebilir. İlk olarak doğru tanının konması gerekir. Ardından mideyi tahriş eden alışkanlıkların bırakılması ve doktorun önerdiği tedavi planına uyulması önemlidir. 

Gastrit tedavisi, hastanın şikayetlerine ve gastritin türüne göre şekillenir. Tedavide genellikle mide asidini azaltan ilaçlar kullanılır. Bunlar arasında proton pompa inhibitörleri (omeprazol, pantoprazol), H2 reseptör blokerleri (ranitidin gibi) ve antasitler bulunur. Eğer bakteriyel bir enfeksiyon söz konusuysa, antibiyotik tedavisi gerekebilir. 

•          Proton pompa inhibitörleri (PPİ): Mide asidini azaltarak iyileşmeyi kolaylaştırır.

•          H2 reseptör blokerleri: Asit üretimini azaltır.

•          Antibiyotikler: Helicobacter pylori enfeksiyonunu ortadan kaldırmak için kullanılır.

•          Antasitler: Mide asidini nötralize ederek anlık rahatlama sağlar. Bu ilaçlar doktor kontrolünde kullanılmalı, doz ve süreye dikkat edilmelidir. 

Gastrite ne iyi gelir sorusuna verilecek en net cevaplardan biri, mideyi yormayan hafif gıdalar tüketmektir. Muz, haşlanmış patates, yoğurt, yulaf ezmesi gibi gıdalar mideyi yatıştırabilir. Ilık su içmek, stresten uzak durmak ve düzenli uyumak da faydalı olabilir. Gastrit Yenmemesi GerekenlerGastrit hastalarının uzak durması gereken besinler şunlardır: 

•          Baharatlı yiyecekler

•          Turşu, sirke gibi asitli gıdalar

•          Kafeinli içecekler (kahve, çay)

•          Alkol ve gazlı içecekler

•          Yağlı, kızartılmış yiyecekler Bu yiyecekler mide zarını tahriş ederek belirtileri artırabilir. 

•          Öğün atlamamak, düzenli ve dengeli beslenmek

•          Sigara ve alkol kullanımını bırakmak

•          Stresle başa çıkma yöntemleri geliştirmek

•          İlaç kullanırken mide koruyucu ilaçlarla birlikte almak

•          Aşırı kafein ve çikolatadan uzak durmak 

Bu önlemler hem gastritin oluşmasını engelleyebilir hem de mevcut semptomların hafiflemesini sağlayabilir. 

Gastrit, mide iç yüzeyini kaplayan mukoza tabakasının iltihaplanmasıyla ortaya çıkan yaygın bir mide rahatsızlığıdır. Bu iltihaplanma, mide asidinin mide duvarına zarar vermesiyle meydana gelir ve zamanla mide dokusunda hassasiyete veya yara oluşumuna neden olabilir. Gastrit, kısa süreli (akut) ya da uzun süreli (kronik) olabilir. Akut gastrit genellikle ani gelişen, daha belirgin belirtilerle kendini gösteren bir durumken; kronik gastrit yıllar içinde yavaş yavaş gelişir ve bazen belirti vermeden ilerleyebilir. Tedavi edilmediği takdirde, gastrit ülser oluşumuna ve nadiren de olsa mide kanserine zemin hazırlayabilir. 

Gastrit, kişiden kişiye değişiklik gösterebilen belirtilerle kendini gösterir. En yaygın belirtisi mide yanması ya da ekşimesi olarak tanımlanabilecek, göğüs kafesinin alt kısmında hissedilen bir rahatsızlıktır. Bunun yanında mide bulantısı, zaman zaman kusma, karın ağrısı, hazımsızlık, iştahsızlık ve mide şişkinliği gibi semptomlar da görülebilir. Bazı vakalarda midede doluluk hissi ya da yemekten sonra baskı oluşması gibi şikayetler de yaygındır. Kronik gastritte ise belirtiler daha silik olabilir ve kişi bu durumu yıllarca fark etmeyebilir. İlerlemiş vakalarda dışkıda koyulaşma ya da kan kusma gibi ciddi belirtiler de ortaya çıkabilir. 

Gastrit birçok farklı nedene bağlı olarak gelişebilir. En sık görülen nedenlerden biri Helicobacter pylori adlı bakteridir. Bu bakteri mideye yerleşerek mukozayı zayıflatır ve mide asidinin zarar vermesine neden olur. Aşırı alkol tüketimi, sigara kullanımı, uzun süreli stres, düzensiz beslenme alışkanlıkları ve fazla miktarda ağrı kesici ya da antiinflamatuar ilaç kullanımı da gastrite yol açabilir. Bunun yanında bazı bağışıklık sistemi hastalıkları ve safra reflüsü gibi daha nadir durumlar da gastritin oluşumunda etkili olabilir. Tüm bu faktörler mide duvarını tahriş ederek iltihap sürecini başlatır. 

Gastritin iyileşmesi, öncelikle altta yatan nedenin ortadan kaldırılmasına bağlıdır. Eğer rahatsızlık bir bakteri nedeniyle oluşmuşsa, bu bakteriye yönelik antibiyotik tedavisi uygulanır. Bunun yanı sıra, mide asidini azaltan ilaçlar sayesinde mide yüzeyi korunur ve iyileşme süreci başlar. Yaşam tarzında yapılacak bazı değişiklikler de tedaviye büyük katkı sağlar. Özellikle alkol ve sigaradan uzak durmak, düzenli ve dengeli beslenmek, stresten uzak bir yaşam sürmek gastritin iyileşmesini hızlandırır. Mideyi yormayan ve asidik olmayan gıdaların tercih edilmesi önemlidir. Hastalık tedavi edilmezse zamanla ilerleyerek daha ciddi mide problemlerine yol açabilir. 

Gastrit tedavisinde kullanılan ilaçlar, hastalığın nedenine ve şiddetine göre değişiklik gösterebilir. En sık tercih edilen ilaç gruplarından biri proton pompa inhibitörleridir. Bu ilaçlar mide asidi üretimini baskılayarak mide iç yüzeyinin korunmasına yardımcı olur. Bunun dışında, mide asidini azaltan H2 reseptör blokerleri ve mide asidini nötralize eden antasitler de yaygın olarak kullanılır. Eğer gastrite Helicobacter pylori bakterisi neden olmuşsa, antibiyotik tedavisi de uygulanır. Bu tedavi genellikle birden fazla ilacın birlikte kullanıldığı, “üçlü tedavi” olarak bilinen bir protokoldür. İlaç tedavisi genellikle birkaç hafta sürer ve doktor kontrolü altında düzenli şekilde uygulanmalıdır. 

Gastrit rahatsızlığı olan kişilerin beslenme düzenine özellikle dikkat etmesi gerekir. Mideyi tahriş edebilecek, asidik ya da yağlı yiyeceklerden uzak durmak önemlidir. Özellikle baharatlı yiyecekler, kızartmalar, turşu, çikolata, kafein içeren içecekler (kahve, çay, kola), gazlı içecekler ve alkol, mide asidini artırarak belirtileri şiddetlendirebilir. Çok sıcak ya da çok soğuk yiyecekler de mide mukozasını tahriş edebilir. Yemeklerin az yağlı, haşlanmış ya da buharda pişirilmiş olması mide sağlığı açısından daha uygundur. Asitli meyveler ve domates gibi bazı gıdalar da bazı kişilerde mideye dokunabilir, bu nedenle bireysel tolere edilemeyen gıdaların fark edilip tüketilmemesi önerilir. 

Gastrit tedavisinde beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri büyük önem taşır. Hafif ve kolay sindirilebilen yiyeceklerin tüketilmesi mideyi rahatlatır. Özellikle haşlanmış sebzeler, muz, pirinç lapası, yoğurt, yulaf ezmesi gibi mide dostu gıdalar tercih edilmelidir. Stres yönetimi de gastrit üzerinde olumlu etkiler yaratır; yoga, meditasyon gibi gevşeme teknikleri ile ruhsal rahatlama sağlanabilir. Uyku düzeninin sağlanması, ağır egzersizlerden kaçınılması ve düzenli öğünlerle beslenilmesi de iyileşme sürecini destekler. Yemeklerin yavaş yenmesi ve iyi çiğnenmesi, mideye binen yükü azaltarak şikayetlerin azalmasına yardımcı olur.